Chỉ số bilirubin vàng da ở trẻ sơ sinh (giá trị bilirubin trong huyết thanh) được sử dụng để đ.ánh giá tình trạng vàng da của trẻ sơ sinh.
Nếu chỉ số bilirubin vượt ngưỡng cho phép, có thể là nguyên nhân gây nên các di chứng về chậm phát triển, rối loạn thính lực, vận động, thậm chí t.ử v.ong ở trẻ.
Bilirubin là một loại sắc tố màu vàng được hình thành tại gan từ sự phá huỷ của các tế bào hồng cầu và bài tiết trong dịch mật. Khi chỉ số bilirubin cao sẽ khiến người mắc bị vàng da, vàng mặt. Trong đó, bilirubin vàng da chủ yếu ảnh hưởng nhiều nhất tại trẻ sơ sinh do cơ thể mỗi trẻ đều trải qua các giai đoạn phá hủy hồng cầu nhanh sau sinh.
Chỉ số bilirubin vàng da ở trẻ sơ sinh như thế nào là bình thường?
Theo các chuyên gia, nếu bị vàng da, trẻ sẽ được chia làm hai loại: vàng da sinh lý và vàng da bệnh lý. Chỉ cần vượt qua chỉ số của vàng da sinh lý sẽ được coi là vàng da bệnh lý. Theo đó, sau sinh 2 ngày, bằng mắt thường có thể nhận thấy các đốm vàng trên da trẻ. Hiện tượng này sẽ đạt đến đỉnh điểm sau 3-5 ngày và hầu như sẽ biến mất sau khoảng 7-10 ngày. Lúc này, chỉ số bilirubin ở trẻ sơ sinh thường sẽ không vượt qua mức 15mg/dL (phạm vi giới hạn ở mức bình thường).
Chỉ số bilirubin vàng da ở trẻ sơ sinh bao gồm vàng da sinh lý và vàng da bệnh lý. (Ảnh minh họa)
Đối với vàng da bệnh lý, chỉ số bilirubin bình thường ở trẻ sơ sinh được định nghĩa rất đa dạng do sự khác nhau giữa các kĩ thuật định lượng hoặc xét nghiệm tại các phòng xét nghiệm của bệnh viện. Nếu bình thường, chỉ số bilirubin vàng da ở trẻ sơ sinh sẽ như sau:
– Chỉ số nồng độ bilirubin trực tiếp: 0 – 0.4 mg/dl hay 0 – 7 mol/L.
– Chỉ số nồng độ bilirubin toàn phần:
Đối với trẻ sơ sinh dưới 1 tháng t.uổi:
Đối với trẻ sơ sinh trên 1 tháng t.uổi: 0.3 – 1.2 mg/dl hay 5.1 – 20.5 mol/L.
– Chỉ số bilirunin gián tiếp: 0.1 -1.0 mg/dL hay 1 – 17 mol/L.
– Chỉ số bilirubin trực tiếp/ bilirubin toàn phần:
Trong những ngày đầu vừa sinh xong, chỉ số này sẽ cao hơn những ngày về sau. Dựa vào nguy cơ mắc bệnh vàng da nặng và t.uổi tính theo giờ, bác sĩ sẽ là lượng giá nồng độ bilirubin. Ngoài ra, nếu phát hiện những điểm sau, các mẹ nên cho trẻ đi kiểm tra ngay:
– Chỉ số bilirubin vàng da tăng quá nhanh tại một thời điểm (tăng khoảng hơn 5mg/dL mỗi ngày), chủ yếu gặp tại trường hợp vàng da tan m.áu (nhóm m.áu hai mẹ con bất đồng).
– Chỉ số vàng da vượt qua ngưỡng trên 15mg/dL..
– Thời gian bị vàng da quá dài, hơn 7-10 ngày. Nếu như quá 2 tuần, cần phải chú ý.
Chỉ số bilirubin vàng da ở trẻ sơ sinh như thế nào được coi là nguy hiểm?
Khi nồng độ bilirubin tăng cao (cả trực tiếp hoặc gián tiếp) hơn so với mức bình thường sẽ có khả năng làm nhiễm các bệnh về gan cao hơn. Thông thường, lượng bilirubin cao hơn bình thường sẽ khiến tỷ lệ hủy hoại tế bào m.áu đỏ ngày càng tăng cao nhanh hơn.
Trong những ngày đầu vừa sinh xong, chỉ số này sẽ cao hơn những ngày về sau. (Ảnh minh họa)
Đối với những trẻ sơ sinh khoảng 15 ngày đến dưới 2 tháng t.uổi, việc nhanh chóng xác định nồng độ bilirubin thông qua các xét nghiệm bilirubin ở trẻ sơ sinh cũng là một trong số phương pháp quan trọng. Xét nghiệm kịp thời trước khi nồng độ bilirubin gián tiếp bị dư thừa gây tổn thương tế bào não của trẻ.
Một đ.ứa t.rẻ nếu như có nồng độ bilirubin tăng quá cao có thể dẫn đến nhiều bệnh nặng. Hậu quả của những tổn thương do bilirubin tăng cao là khiến bé chậm phát triển về trí tuệ, làm suy giảm khả năng phát triển nhận thức, giảm khả năng vận động. Một số hậu quả khác còn khiến trẻ bị rối loạn vận động mắt, trẻ bị mất thính lực, suy gan, bại não suốt đời hoặc nặng hơn là t.ử v.ong…
Chỉ số bilirubin bao nhiêu thì phải chiếu đèn để điều trị vàng da?
Phương pháp chiếu đèn thường được bác sĩ chỉ định đối với các bé vừa sinh xong, sau khoảng 24 giờ t.uổi và chưa có hiện tượng t.iền nhiễm động. Hoặc chiếu đèn cũng được áp dụng với các trường hợp trẻ sơ sinh có nguy cơ vàng da như trẻ sinh non, có bướu huyết thanh hoặc có tán huyết… Đối với vấn đề chỉ số Bilirubin bao nhiêu thì phải chiếu đèn, sẽ phụ thuộc vào nồng độ bilirubin sau khi xét nghiệp có vượt quá mức quy định theo số cân nặng, ngày t.uổi hoặc độ vàng da của mỗi trẻ.
Phương pháp chiếu đèn thường được bác sĩ chỉ định đối với các bé vừa sinh xong. (Ảnh minh họa)
Chiếu đèn được hiểu là đưa bé vào phòng có máy chiếu đèn dùng ánh sáng bước sóng từ 400-500nm và có khả năng hấp thụ bilirubin. Sau khi ánh sáng này xuyên qua da của cơ thể trẻ sẽ tác động trực tiếp lên các phân tử bilirubin và nồng độ bilirubin dư thừa sẽ được đào thải qua đường nước tiểu sau khi chịu các tác động của ánh sáng năng lượng.
Việc chiếu đèn có thể sử dụng liên tục hoặc ngắt quãng để trẻ bú mẹ. Khi chiếu đèn, trẻ sẽ nằm ở phòng cách ly hoặc cùng phòng với mẹ và được theo dõi thường xuyên bởi bác sĩ. Tác dụng phụ của việc chiếu đèn điều trị chỉ số bilirubin ở trẻ sơ sinh bao gồm: làm mất nước, tăng thân nhiệt, phân xanh, tăng kích thích, rối loạn thân nhiệt, da bị mẩn đỏ, tổn thưởng nhãn cầu hoặc bỏng da…, hoàn toàn không gây tác dụng phụ lên não của trẻ nên mẹ không cần quá lo lắng. Đối với những trẻ sơ sinh bị vàng da do tăng chỉ số bilirubin trực tiếp thì không áp dụng phương pháp này.
Chỉ số bilirubin vàng da ở trẻ sơ sinh có thể dễ dàng xét nghiệm và điều trị. Bằng cách tuân theo đúng chỉ dẫn của bác sĩ khoa nhi hoặc bác sĩ chuyên khoa, mẹ hoàn toàn có thể đảm bảo bé an toàn và khỏe mạnh.
Theo thoidaiplus.giadinh.net.vn
Ứng dụng điện thoại đặc biệt giúp chẩn đoán chính xác bệnh vàng da ở t.rẻ e.m
Các nhà khoa học Anh vừa phát triển một ứng dụng điện thoại đặc biệt cho phép kiểm tra mắt của trẻ sơ sinh để xác định tình trạng vàng da một cách hiệu quả với chi phí thấp nhất.
Nhà khoa học Terence Leung, một thành viên của nhóm nghiên cứu, cho biết, kết quả của nghiên cứu đang mở ra một bước tiến quan trọng giúp chăm sóc sức khỏe cho người dân sống tại các khu vực nghèo trên thế giới.
“Ở nhiều nơi trên thế giới, các nữ hộ sinh và y tá chỉ dựa vào thị giác của chính mình để đ.ánh giá tình trạng của bệnh vàng da. Tuy nhiên, biện pháp này không đáng tin cậy, đặc biệt đối với trẻ sơ sinh có làn da sẫm màu”, Terence Leung nói.
Cũng theo nhóm nghiên cứu, phương pháp dựa trên ứng dụng điện thoại thông minh này cung cấp một khả năng đ.ánh giá chính xác hơn, bảo đảm các trường hợp nghiêm trọng sẽ không bị bỏ sót. Tuy vẫn cần phải chờ các kết quả thử nghiệm ở quy mô lớn hơn nhưng các nhà khoa học tin rằng phương pháp sử dụng ứng dụng trên điện thoại di động này có thể giúp ngăn ngừa các ca t.ử v.ong do vàng da ở trẻ sơ sinh trên toàn thế giới.
Vàng da ở trẻ sơ sinh vốn là hiện tượng sinh lý bình thường, xuất hiện khi hồng cầu của thai nhi bị phá vỡ để được thay thế bằng hồng cầu trưởng thành. Vàng da sinh lý bình thường không có hại, nhưng khi bilirubin – một hợp chất màu vàng được tạo ra trong quá trình phá vỡ hồng cầu – có mật độ trên 10mg/dl thì sẽ có thể gây biến chứng, xâm nhập vào não trẻ sơ sinh dẫn đến t.ử v.ong, hoặc gây các khuyết tật như mất thính giác, bại não và suy giảm nhận thức.
Ứng dụng có thể giúp phát hiện bệnh vàng da ở trẻ sơ sinh một cách chính xác và hiệu quả.
Trẻ sơ sinh nghi ngờ bị vàng da có thể được xét nghiệm m.áu tại bệnh viện. Tuy nhiên, các biểu hiện vàng da đôi khi chỉ có thể nhận thấy vài ngày sau khi sinh, ở thời điểm trẻ đã được về nhà với bố mẹ.
Trong nghiên cứu trên, các nhà khoa học Anh đã tiến hành nghiên cứu thử nghiệm đối với 37 trẻ sơ sinh trong diện đã được đưa đi thử m.áu để sàng lọc vàng da. Các hình ảnh chụp từ ứng dụng trên điện thoại di động đã được xử lý để loại bỏ các biến dạng từ ánh sáng nền và độ vàng trong mắt, qua đó dự đoán mức độ bilirubin. Các kết quả dự đoán bilirubin này sau đó được so sánh với kết quả xét nghiệm m.áu.
Ứng dụng trên điện thoại di động này cho kết quả tương đương với máy đo 2 mắt xuyên da – một thiết bị cầm tay có giá lên tới 6.000 USD và được các bệnh viện khuyên dùng. Phương pháp này hiện đang được tiến hành thử nghiệm đối với hơn 500 trẻ sơ sinh ở Ghana.
Theo số liệu thống kê, mỗi năm trên thế giới có 114.000 trẻ sơ sinh t.ử v.ong và 178.000 trường hợp bị khuyết tật bởi bệnh vàng da; có tới 75% số ca t.ử v.ong vì bệnh vàng da xảy ra ở Nam Á và Nam sa mạc Sahara ở châu Phi.
Bảo Lâm
Theo Eurek Alert, France24.com/vietQ
