Mũ chắn giọt b.ắn là chiếc mũ vải, gắn thêm tấm nhựa mica trong suốt phía trước, che hoàn toàn mặt của người đội. Chiếc mũ này đang được các cửa hàng giới thiệu là có thể ngăn ngừa virus SARS-Cov-2, bởi vậy vô cùng “sốt”, tuy nhiên, theo các chuyên gia y tế, mũ này không có tác dụng ngăn ngừa hoàn toàn với virus như quảng cáo.
Thời gian gần đây, nhiều người dân Thủ đô đua nhau đặt mua chiếc mũ có gắn thêm tấm nhựa phía trước vì thấy quảng cáo rằng lớp nhựa này có thể ngăn được những giọt b.ắn nước bọt người đối diện khi nói chuyện, từ đó hoàn toàn chống lại được virus SARS-Cov-2. Số lượng người đặt mua ngày càng tăng khiến cho sản phẩm này trở nên “hot”.
Đây là loại mũ được người bán đặt tên “Mũ chắn giọt b.ắn”, có giá từ 120.000 – 600.000 đồng/chiếc, xuất xứ cũng đa dạng. Nhiều cửa hàng kinh doanh mũ tại Thủ đô Hà Nội và các shop bán online quảng cáo là hàng từ châu Âu nhập về thì có giá đắt hơn; hàng từ Trung Quốc rẻ hơn; thậm chí có shop còn khẳng định là họ mua dây chuyền về sản xuất hàng loạt.
Sản phẩm “Mũ chắn giọt b.ắn” đang được rao bán rất nhiều tại các cửa hàng cũng như các shop bán hàng online.
Anh Bùi Đình Hiếu (phường Phương Mai, Hà Nội) cho biết, anh đã đặt mua 2 chiếc mũ với giá 300.000 đồng cho vợ và con gái. Theo quảng cáo từ người bán, loại mũ này lại có tác dụng chống lại giọt b.ắn từ người nói chuyện đối diện.
Cò anh Đoàn Mạnh Hùng (quản lý của một cửa hàng bán online tại Cầu Giấy) chia sẻ, chiếc mũ này có thể giặt sạch sau khi sử dụng, tấm nhựa gắn phía trước thì chỉ cần sử dụng cồn hoặc nước rửa tay sát khuẩn là có thể vệ sinh sạch sẽ. Hiện cửa hàng của anh có nhiều loại mũ, dành cho cả t.rẻ e.m và người lớn.
Tuy nhiên, điều đáng quan tâm là những chiếc mũ này có hoàn toàn ngăn ngừa được virus SARS-Cov-2 như lời quảng cáo hay không? Phóng viên Báo Tin tức đã có cuộc trao đổi với các bác sĩ tại Bệnh viện Hữu Nghị Việt Xô để xác thực thông tin này.
Theo bác sĩ Vũ Hoài Nam – Phó Trưởng Khoa Nhiệt đới, Bệnh viện Hữu Nghị Việt Xô: Trong y học nói chung và trong quá trình thăm khám, chữa bệnh cho các bệnh nhân nói riêng, việc bác sĩ, y tá, nhân viên y tế dùng các sản phẩm mũ có nhựa chắn trước mắt (hoặc các sản phẩm làm từ nhựa đeo trước miệng) để tránh dịch tiết từ bệnh nhân b.ắn vào mặt khi điều trị là có.
Tuy nhiên, những sản phẩm này thường có những thông số theo tiêu chuẩn riêng của ngành y tế, không dùng nhựa tái chế, không được chứa chất độc hại, không phải là sản phẩm đại trà dùng bừa bãi. Và các y bác sĩ cũng chỉ dùng trong những trường hợp tiếp xúc gần như khám mắt, họng, trong quá mình phẫu thuật, chứ không hề dùng thường xuyên.
Bác sĩ Vũ Hoài Nam khẳng định, virus SARS-Cov-2 không chỉ lây qua giọt b.ắn trực tiếp từ nước bọt, mà còn lây qua các đường tiếc xúc trực tiếp như bắt tay, gián tiếp như việc chạm vào các đồ vậy có virus SARS-Cov-2… Do đó chắc chắn rằng, mũ chắn giọt b.ắn chỉ là sản phẩm hỗ trợ thêm nếu sản phẩm được Bộ Y tế cấp giấy phép chứng nhận chất lượng, và người sử dụng có các biện pháp khử khuẩn đúng cách (nếu tái sử dụng) theo khuyến cáo từ Bộ Y tế.
Bác sĩ Vũ Hoài Nam cũng cho rằng, người sử dụng mũ chắn giọt b.ắn chỉ cần chủ quan, lơ là việc vệ sinh khử khuẩn sau mỗi lần sử dụng như: Chạm tay vào mũ chưa được khử khuẩn, sau đó đưa lên mắt, mũi hoặc miệng… rồi tiếp xúc với người khác thì nguy cơ lây nhiễm chéo cao hơn rất nhiều. Đó là chưa kể đến việc mũ có miếng nhựa chắn trước mắt nếu sử dụng nhựa tái chế sẽ có nhiều chất độc hại; sẽ không đủ độ trong suốt gây hạn chế tầm nhìn khi người đội mũ điều khiển các phương tiện giao thông…
“Thế nên, để phòng chống dịch bệnh hiệu quả nhất trong thời điểm này, người dân cần rửa tay thường xuyên bằng xà phòng (hoặc gel rửa tay khô) và sử dụng khẩu trang ở những nơi công cộng, nâng cao ý thức cá nhân để tránh lây nhiễm cho cộng đồng”, bác sĩ Vũ Hoài Nam chia sẻ.
Trung Nguyên (baotintuc.vn)
Xà phòng t.iêu d.iệt virus gây bệnh COVID-19 bằng cách nào?
Xà phòng kết hợp với nước sẽ phá hoại cấu trúc của virus, giống như việc rút một lá bài của một tòa nhà xếp bằng những lá bài. Điều này sẽ làm cả tòa nhà bị đổ sập.
Tổ chức Y tế thế giới (WHO) khuyến cáo rửa tay với xà phòng để ngừa COVID-19 – Ảnh: REUTERS
Cơ chế diệt các loại virus và vi khuẩn của xà phòng thông dụng
Từ khi đại dịch COVID-19 bắt đầu bùng phát, các cơ quan chuyên môn về y tế quốc tế như Tổ chức Y tế thế giới (WHO), Trung tâm Kiểm soát và phòng ngừa Dịch bệnh Hoa Kỳ (CDC) đã lập tức đưa ra khuyến nghị là mọi người nên rửa tay với xà phòng và nước để ngăn ngừa bị nhiễm virus SARS-CoV-2.
Thời gian rửa tay phải ít nhất là 20 giây và phải rửa đúng cách: toàn bộ mặt trên và dưới bàn tay, các kẽ móng, kẽ ngón tay.
Vậy, xà phòng loại thông thường có tác dụng như thế nào trong việc t.iêu d.iệt các loại virus, trong đó có SARS-CoV-2?
Giáo sư Palli Thordarson ở Đại học New South Wales (Úc) đã giải thích về sự hữu hiệu của xà phòng thông thường trong việc “bất hoạt” (inactive) virus.
Từ “bất hoạt” đang được y giới sử dụng rộng rải để chỉ sự vô hiệu hóa hoạt động của virus. Lý do là đa số không xem virus là một sinh vật có sự sống hoàn chỉnh, vì virus không có khả năng tự sinh sản và hấp thụ năng lượng để sống sót (virus phải có vật chủ mới có thể duy trì sự tồn tại của nó).
Giáo sư Thordarson giải thích về cơ chế hoạt động của xà phòng trong việc bất hoạt virus SARS-CoV-2 như sau:
Xà phòng kết hợp với nước sẽ phá hoại cấu trúc của virus, giống như việc rút một lá bài của một tòa nhà xếp bằng những lá bài. Điều này sẽ làm cả tòa nhà bị đổ sập.
Cấu tạo của virus SARS-CoV-2 gồm những phân tử chất béo lipid, protein và RNA. Trong đó, mắt xích yếu nhất là các phân tử chất béo, đây là lớp vỏ bọc bảo vệ của con virus, vừa hỗ trợ sự xâm nhập của virus vào các tế bào cơ thể.
Khi dùng xà phòng và nước rửa tay, vì xà phòng có chứa các thành phần phân tử giống chất béo gọi là chất “lưỡng phần” (amphiphile). Chất lưỡng phần có cấu trúc tương tự như chất béo lipid của virus, và sẽ “cạnh tranh” với các các lipid của virus.
Song song đó, chất này còn có tác dụng “hòa tan” các liên kết phi hóa trị (non-covalent bond) của virus, các liên kết này chính là “chất keo” giúp liên kết các thành phần phân tử lipid, protein và RNA của virus. Nhờ vậy, phân tử xà phòng sẽ đẩy virus bong tróc khỏi bề mặt da tay và bị sụp đổ cấu trúc, làm con virus bị t.iêu d.iệt.
Giáo sư Thordarson và một số đồng sự cũng nhận xét rằng giải pháp dùng xà phòng và nước để rửa tay tốt hơn so với nước rửa tay khô (hand sanitizer) và cồn y tế. Lý do là nếu dùng các loại sau nếu trong thời gian quá ngắn sẽ không có tác dụng diệt sạch các loại virus như rửa tay bằng xà phòng và nước trong thời gian 20 giây.
Xà phòng diệt khuẩn (Antibacterial soap)
Trước nay, các hãng sản xuất hóa mỹ phẩm quốc tế thường rầm rộ quảng cáo rằng xà phòng diệt khuẩn là có thể diệt các loại vi khuẩn gây hại sức khỏe lây truyền qua da…
Nhưng cách đây gần 4 năm, ngày 2-9-2016, Cơ quan Quản lý thực – dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) ban hành lệnh cấm lưu hành một số lớn loại xà phòng diệt khuẩn trên thị trường Mỹ, với lý do các nhà sản xuất không chứng minh được những sản phẩm này an toàn và có hiệu quả hơn các loại xà phòng thông thường khác.
FDA tuyên bố một số loại xà phòng diệt khuẩn chẳng mang lại lợi ích gì cho sức khỏe của người tiêu dùng, mà ngược lại.
Quy định này của FDA áp dụng cho các loại xà phòng có chứa chất triclocarban thường gặp trong xà phòng dạng bánh và triclosan thường gặp trong xà phòng dạng lỏng.
Một nghiên cứu của Đại học Chicago (Mỹ) cho thấy chất triclosan làm biến đổi các microbiome ở đường ruột con người và sự nhiễm tricolsan có thể gây tổn thương cho bào thai đang trong thời kỳ phát triển. Các nghiên cứu khác thực hiện vào năm 2016 cho thấy lạm dụng xà phòng diệt khuẩn có thể làm tăng đề kháng với thuốc kháng sinh của một số vi khuẩn.
Tiến sĩ Patrick McNamara thuộc Đại học Marquette (Mỹ), người đã thực hiện nhiều nghiên cứu về xà phòng kháng khuẩn, cho biết: “Nước thải sinh hoạt có lẫn triclosan hoặc triclocarban khi thải ra ngoài môi trường sẽ làm cho các loài vi khuẩn chẳng những không bị t.iêu d.iệt mà còn giúp chúng tăng sức đề kháng với các loại kháng sinh”.
Một nghiên cứu trước đó vào năm 2015 kết luận rằng các thành phần công thức có trong các loại xà phòng diệt khuẩn cũng không mang lại hiệu quả diệt khuẩn cao hơn so với xà phòng thông thường.
Theo FDA, 93% số xà phòng dạng lỏng có ghi nhãn là “kháng khuẩn” (antibacterial” hoặc “antimicrobial”) hiện đã được loại dần chất triclosan ra khỏi thành phần của chúng.
Một số nước trong khối EU đã cấm dùng triclosan, nhưng chất này vẫn còn được sử dụng rất phổ biến trong kem đ.ánh răng vì được cho rằng rất hiệu quả để phòng các bệnh về nướu.
(Nguồn: CNN, THEGUARDIAN, FUTURISM)
ĐỒNG LỘC (tuoitre.vn)
