Ngày nay, ô nhiễm không khí cùng với biến đổi khí hậu đang trở thành vấn đề hết sức cấp bách và đáng báo động trên toàn thế giới cũng như ở Việt Nam.
Điều này khiến con người phải gánh chịu một loạt ảnh hưởng đến sức khỏe, đặc biệt là hệ hô hấp. Các cơ quan chức năng đều đưa ra cảnh báo và khuyến cáo người dân hạn chế ra ngoài để bảo vệ sức khỏe.
Cục Quản lý môi trường y tế phối hợp với Viện Sức khỏe nghề nghiệp và môi trường và Tổ chức Y tế thế giới tại Việt Nam đã xây dựng Hướng dẫn dự phòng, bảo vệ sức khỏe cộng đồng trước tác động của ô nhiễm không khí.
Tình hình ô nhiễm không khí ngày một gia tăng.
Dưới đây là các cách ngành y tế khuyến cáo để người dân và người mắc bệnh mạn tính bảo vệ sức khỏe trước tác động của ô nhiễm không khí.
Đối với người dân:
– Thường xuyên theo dõi tình hình chất lượng không khí trên các phương tiện thông tin truyền thông chính thống của Bộ Tài nguyên và Môi trường, Sở Tài nguyên và Môi trường các tỉnh, thành phố.
– Hạn chế ra khỏi nhà, vận động tập thể dục, lao động ngoài trời khi chất lượng không khí ở mức xấu. Khi ra đường nên sử dụng khẩu trang đảm bảo chất lượng và đeo khẩu trang đúng quy cách (đảm bảo kín, khít mặt).
– Vệ sinh mũi, súc họng sáng tối bằng nước muối sinh lý, đặc biệt sau khi ra đường.
– Tra rửa mắt bằng nước muối sinh lý vào buổi tối trước khi đi ngủ.
– Với người hút t.huốc l.á: nên bỏ hẳn hoặc hạn chế hút t.huốc l.á. Với người không hút t.huốc l.á nên tránh xa khói t.huốc l.á.
– Nên hạn chế mở cửa sổ, cửa ra vào thời điểm không khí bị ô nhiễm nặng, đặc biệt các gia đình gần đường giao thông, gần khu vực ô nhiễm.
– Thường xuyên vệ sinh phòng ở và nhà cửa, dọn dẹp thông thoáng môi trường sống.
– Hạn chế sử dụng hoặc thay thế sử dụng bếp than tổ ong, củi, rơm rạ bằng bếp điện, bếp từ hoặc bếp ga.
– Trồng cây xanh trong và quanh nhà giúp ngăn bụi và làm sạch không khí.
Đối với người có bệnh hô hấp, bệnh tâm phế mạn tính, bệnh tim mạch, suy dinh dưỡng, già yếu cần lưu ý:
– Thực hiện các biện pháp dự phòng trên nghiêm ngặt hơn.
– Hạn chế tối đa đi ra ngoài đặc biệt là vào thời điểm không khí bị ô nhiễm nặng.
– Cần tuân thủ và duy trì điều trị theo đơn của bác sĩ chuyên khoa. Nếu có dấu hiệu khó chịu, tăng nặng nên khám ngay tại các cơ sở y tế chuyên khoa.
– Trong thời điểm này nếu mắc các bệnh cấp tính như sốt, viêm mũi họng, phổi phế quản, tim mạch… cần đến khám tại các cơ sở y tế và điều trị kịp thời.
– Tăng cường dinh dưỡng nâng cao thể trạng và sức đề kháng.
Giữ gìn đôi mắt sau lũ
Theo bác sĩ Hoàng Cương, Trưởng phòng Công tác xã hội, Bệnh viện Mắt trung ương, các bệnh về mắt như viêm kết mạc, đau mắt hột thường xảy ra sau mưa lũ.
Theo đó, đa số người ban đầu bị viêm kết mạc ở một mắt, lây sang mắt còn lại sau 4-5 ngày kể từ khi phát bệnh. Mắt thứ hai biểu hiện bệnh nhẹ nhàng hơn so với mắt thứ nhất do cơ thể đã có miễn dịch chống lại virus.
Các triệu chứng gồm mắt đỏ, gỉ mắt lẫn với nước kèm theo cảm giác có dị vật trong mắt. Viêm kết mạc có thể gây sưng đau hạch trước tai, kết mạc sụn mi có hột nổi lên. Ngoài ra có thêm biểu hiện khác như hơi sợ sáng, sưng phù kết mạc, xuất huyết nhẹ dưới kết mạc.
Đau mắt hột còn gọi là viêm kết mạc có hột do Chlamydia, xuất hiện hột to cả ở kết mạc mi trên và mi dưới. Thể bệnh này có xu hướng dai dẳng, gây cộm và khó chịu mạn tính.
Nếu điều trị không kiên trì hoặc dùng sai thuốc, các hột viêm sẽ tồn tại đến vài tháng, sau đó vỡ và để lại sẹo trên kết mạc, gây di chứng khô mắt do sẹo kết mạc.
Viêm kết mạc và mắt hột đặc biệt sẽ gia tăng ở cộng đồng thiếu nước sạch. Ngoài ra, các bệnh mắt khác dễ gặp sau mưa lũ như viêm bờ mi, viêm kết mạc, viêm dị ứng, viêm kích ứng do hóa chất làm sạch nước có clo nồng độ cao, chắp lẹo… Bệnh viêm hắc võng mạc hoại tử do ký sinh trùng Toxoplasma Gondii, rất dễ lây truyền qua nước bẩn như ở Brazil.
Bệnh viêm kết mạc có thể điều trị bằng cách nhỏ nước muối sinh lý nhiều lần, tra nhỏ kháng sinh hoặc kháng sinh có kèm cortisol (chất kháng viêm) trong thời gian ngắn, bệnh có xu hướng giảm dần và khỏi hẳn sau 7-10 ngày.
Nếu bệnh kéo dài hơn, kèm theo chói mắt, sợ sáng, nhìn mờ thì người bệnh đã gặp biến chứng và phải đi khám, điều trị tại cơ sở chuyên khoa.
Còn bệnh mắt hột cần vệ sinh mắt thường xuyên và kiêng cữ để tránh tái nhiễm, sử dụng kháng sinh tra nhỏ hoặc uống thuốc nhóm phenicol, cycline, sulfamid, macrolite. Bệnh sẽ khỏi sau 4-6 tuần điều trị tra nhỏ mắt và uống thuốc.
Theo bác sĩ Cương, bệnh mắt không nguy hiểm tới tính mạng song thường xuyên bùng phát trong lũ và sau lũ 10 ngày.
Nguyên nhân chính đến từ việc mắt phải tiếp xúc với các chất bẩn, chất độc hại, chất gây kích ứng và dị ứng của môi trường có trong nước lũ. Bên cạnh đó, độ ẩm tuyệt đối và nhiệt độ từ 20-30 độ C khiến các vi sinh vật gây bệnh cho mắt hoạt động mạnh mẽ, gây bệnh nhiều hơn.
Bác sĩ khuyến cáo cơ quan chức năng vùng lũ miền Trung nhanh chóng tái lập cung cấp nước sạch để người dân rửa mắt, rửa mặt nhằm phòng và chống lây lan bệnh mắt.
Cần rửa tay thường xuyên bằng xà phòng để đảm bảo vệ sinh. Rửa mắt bằng nước muối sau khi ngâm trong nước lụt. Tránh dùng khăn mặt, chậu rửa chung.
