Tỷ lệ bệnh nhân mắc bệnh lý trào ngược dạ dày thực quản (GERD) đang ngày một tăng lên tại Việt Nam. Tuy nhiên, việc chẩn đoán chính xác bệnh lý này vẫn còn một số thách thức đặc biệt là trong các trường hợp triệu chứng không điển hình hoặc không đáp ứng với điều trị.
Hiện nay, tiêu chuẩn vàng để chẩn đoán GERD là kỹ thuật đo pH-trở kháng 24 giờ. Tuy nhiên, việc triển khai kỹ thuật này có một số điểm không thuận lợi như yêu cầu máy móc hiện đại, nhân viên cần phải được đào tạo chuyên sâu, giá thành cao và bệnh nhân phải đeo máy trong vòng 24 giờ. Vì vậy, cần có thêm các công cụ mới giúp hỗ trợ chẩn đoán GERD nhanh hơn. Một trong các công cụ đó là kỹ thuật đo điện thế niêm mạc thực quản.
Kỹ thuât đo điện thế niêm mạc thực quản được dựa trên nguyên lý niêm mạc thay đổi tính dẫn điện khi tính thấm niêm mạc thay đổi. Trên thế giới, một số nghiên cứu đã ghi nhận có sự thay đổi của các liên kết giữa các tế bào niêm mạc thực quản, từ đó làm tăng tính thấm niêm mạc ở những người bị mắc chứng trào ngược dạ dày thực quản.
Vì vậy, các nhà khoa học đã đặt ra giả thuyết là việc đ.ánh giá tính thấm của niêm mạc thông qua điện thế niêm mạc có thể là công cụ hỗ trợ chẩn đoán sớm bệnh lý trào ngược dạ dày thực quản.
Kỹ thuật đo điện thế niêm mạc thực quản được tiến hành ngay trong quá trình nội soi đường tiêu hóa trên, sau khi bác sĩ nội soi đã đ.ánh giá xong các tổn thương ở thực quản, dạ dày và tá tràng. Một catheter có điện cực ở đầu sẽ được đưa qua dây nội soi và tiếp xúc với bề mặt niêm mạc, từ đó đ.ánh giá khả năng dẫn điện (điện thế niêm mạc) của niêm mạc bệnh nhân.
Theo GS, TS Đào Văn Long – nguyên Giám đốc Bệnh viện Đại Học Y Hà Nội, nguyên Trưởng khoa tiêu hóa Bệnh viện Bạch Mai, Chủ tịch hội đồng sáng lập Viện Nghiên cứu và Đào tạo tiêu hóa, gan mật, trên thế giới, kỹ thuật đo điện thế niêm mạc thực quản bắt đầu được ứng dụng và đã có các kết quả bước đầu khả quan trên bệnh nhân trào ngược dạ dày thực quản, nóng rát chức năng, khó tiêu chức năng, viêm loét đại trực tràng xuất huyết…
Tại Việt Nam, kỹ thuật đo điện thế niêm mạc thực quản là một kỹ thuật tương đối mới. Viện Nghiên cứu và Đào tạo tiêu hóa gan mật đã bắt đầy triển khai kỹ thuật này từ tháng 5-2020. Nhóm nghiên cứu tiến hành nghiên cứu trên 39 bệnh nhân nội soi đường tiêu hóa trên, được chia làm hai nhóm là có triệu chứng trào ngược điển hình và không có triệu chứng trào ngược.
Kết quả nghiên cứu cho thấy ở những bệnh nhân có tổn thương trào ngược trên nội soi, giá trị điện thế niêm mạc ở cả hai vị trí thực quản trên đường Z 5cm và 15cm cao hơn rất nhiều so với những bệnh nhân không có viêm thực quản trào ngược và người khỏe mạnh. Kết quả này tương đồng với kết quả nghiên cứu của tác giả Matsumura và cộng sự tiến hành trên 120 bệnh nhân ở Bệnh viện Chiba, Nhật Bản.
Khi phân tầng bệnh nhân dựa vào triệu chứng trào ngược (đ.ánh giá bằng thang điểm GERD-Q) và tổn thương viêm thực quản trên nội soi cũng cho thấy sự khác biệt của điện thế niêm mạc ở cả hai vị trí. Như vậy, tổn thương trào ngược trên nội soi có liên quan đến điện thế niêm mạc ở cả đoạn thực quản trên đường Z 5cm và 15cm.
Mặc dù nghiên cứu chỉ mới ở bước đầu, tuy nhiên cũng đã ghi nhận được kết quả khả quan. Trong thời gian tới, Viện Nghiên cứu và Đào tạo tiêu hóa, gan mật sẽ tiếp tục hoàn thiện kỹ thuật đo điện thế niêm mạc thực quản để đưa vào triển khai rộng rãi.
Song song với đó, viện cũng đồng thời tiến hành so sánh, đối chiếu kết quả đo điện thế với kết quả đo pH-trở kháng 24 giờ, pep-test và mô bệnh học để góp phần nâng cao hiệu quả trong việc thăm khám và điều trị bệnh lý trào ngược dạ dày thực quản tại Việt Nam.
Nếu gặp điều này kéo dài, hãy đi khám ung thư thực quản ngay!
Đó là tình trạng khó tiêu, đây có thể là dấu hiệu của ung thư thực quản c.hết người.
Ung thư thực quản là nguyên nhân gây t.ử v.ong do ung thư phổ biến thứ 6 trên toàn thế giới – ẢNH MINH HỌA: SHUTTERSTOCK
Ung thư thực quản là nguyên nhân gây t.ử v.ong do ung thư phổ biến thứ 6 trên toàn thế giới, theo Mayo Clinic .
Ung thư thực quản xảy ra khi các tế bào bất thường nhân lên không kiểm soát được trong đường ống dẫn thức ăn – là đường đi từ miệng đến dạ dày. Khó tiêu kéo dài có thể là dấu hiệu của căn bệnh c.hết người này, theo Express .
Tại sao khó tiêu dai dẳng lại là dấu hiệu của ung thư thực quản?
Viện Nghiên cứu Ung thư Anh đã liệt kê “chứng khó tiêu dai dẳng không dứt” là một trong những dấu hiệu phổ biến nhất của ung thư thực quản.
Nguyên nhân là do, bình thường, van giữa dạ dày và thực quản đóng lại, ngăn không cho a xít trong dạ dày thoát ra vào khí quản.
Tuy nhiên, nếu xuất hiện khối u ở gần vị trí đó, khối u có thể khiến cho van này không thể đóng kín được. Từ đó, a xít dạ dày và các enzyme tiêu hóa – có nhiệm vụ tiêu hóa thức ăn, thoát ra khỏi dạ dày, làm cho việc tiêu hóa thức ăn gặp khó khăn, có thể dẫn đến chứng khó tiêu, cũng có thể gây đau. Cần đi khám ngay nếu tình trạng này kéo dài từ 3 tuần trở lên, theo Health Line.
Khó tiêu là gì?
Khó tiêu dai dẳng có thể là dấu hiệu của ung thư thực quản c.hết người – ẢNH: SHUTTERSTOCK
Dịch vụ Y tế Quốc gia Anh định nghĩa chứng khó tiêu gồm 5 triệu chứng sau, theo Express .
Ợ nóng
Cảm thấy đầy bụng và đầy hơi
Cảm thấy mệt trong người
Ợ hơi và xì hơi
Trào ngược thức ăn hoặc chất dịch có vị đắng vào miệng
Bình thường, mọi người vẫn thường bị khó tiêu, và vì vậy, cũng thường xem nhẹ điều này, cho là không có gì nghiêm trọng, có thể điều trị tại nhà.
Các triệu chứng khác của ung thư thực quản
Viện nghiên cứu Ung thư Anh liệt kê các dấu hiệu phổ biến khác của ung thư thực quản cần lưu ý, gồm:
Khó nuốt
Chứng khó nuốt được mô tả là “cảm giác nóng” khi nuốt, theo Express .
Triệu chứng đau cũng có thể do thức ăn dính trong cổ họng.
Thức ăn cay và béo có thể gây khó tiêu.
Giảm cân không giải thích được
Giảm cân đột ngột cảnh báo nguy cơ thực sự có thể xảy ra.
Trong trường hợp này, ung thư thực quản có thể khiến khó nuốt thức ăn, do đó người bệnh không thể ăn nhiều và giảm cân.
Đau
Viện nghiên cứu Ung thư Anh giải thích rằng có thể cảm thấy đau ở “giữa ngực”, ở lưng hoặc “giữa hai bả vai”.
Cơn đau này, dù là ở đâu, đều có thể nặng hơn khi nuốt hoặc khi bị khó tiêu, theo Express .
Các triệu chứng khác
Ho dai dẳng, khàn giọng, chán ăn, cảm thấy mệt mỏi hoặc không có năng lượng, đau trong cổ họng hoặc giữa ngực, đặc biệt là khi nuốt.
Khi nào nên đi khám?
Dịch vụ Y tế Quốc gia Anh khuyến cáo, hãy đi khám sớm, nếu:
Có vấn đề về nuốt
Giảm cân đột ngột
Các triệu chứng của ung thư thực quản trở nặng hoặc không thuyên giảm sau 2 tuần
Bị vấn đề về tiêu hóa nhưng không khỏi sau 2 tuần sử dụng các phương pháp điều trị thông thường
Những ai có nguy cơ?
Các yếu tố gây kích ứng tế bào thực quản và làm tăng nguy cơ ung thư thực quản bao gồm:
Trào ngược dạ dày thực quản mạn tính
Hút thuốc
Béo phì
Uống rượu
Khó nuốt do cơ vòng thực quản không giãn ra
Thường xuyên có thói quen uống nước nóng
Đang xạ trị ung thư vú hoặc vùng bụng trên
Nên bỏ thuốc là, giảm rượu, và giảm cân.
Một khuyến nghị khác của Dịch vụ Y tế Quốc gia Anh là, gối đầu và vai cao lên để ngăn a xít dạ dày trào lên trong khi ngủ.
Các chuyên gia y tế cũng khuyên không nên ăn tối muộn, nên ăn ít nhất là 4 giờ trước khi đi ngủ, hoặc tránh ăn nhiều thức ăn cay, béo, theo Express .
