Mỗi năm, tại Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức, các bác sĩ chuyên khoa thần kinh điều trị và phẫu thuật hơn 400 người bệnh u tuyến yên. U tuyến yên hay gặp ở người trưởng thành.
Bệnh hay gặp ở người trưởng thành
Theo PGS.TS Đồng Văn Hệ, Chủ tịch Hội phẫu thuật thần kinh Asean, Giám đốc Trung tâm Phẫu thuật Thần kinh, Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức cho biết: Bệnh lý u tuyến yên hay gặp ở người trưởng thành. Nhiều nghiên cứu cho thấy, cứ 10 người trưởng thành có 1 người bị u tuyến yên.
Phần lớn những khối u tuyến yên này rất nhỏ, không có triệu trứng lâm sàng hoặc không bao giờ có dấu hiệu gì và không cần điều trị. Người bệnh u tuyến yên phải điều trị chiếm tỷ lệ rất thấp. Khối u tuyến yên chiếm 25% khối u trong sọ được phẫu thuật.
Giống phần lớn các khối u trong sọ hoặc khối u khác, nguyên nhân gây bệnh khối u tuyến yên chưa rõ. Một số ít trường hợp có tính di truyền như gia đình bị bệnh khổng lồ (gigantism).
Dựa theo tế bào tiết nội tiết tố có thể chia u tuyến yên thành hai nhóm: U tăng tiết và u không tăng tiết.
Theo kích thước cũng chia u tuyến yên thành hai nhóm: U tuyến yên nhỏ (Microadenoma) là u tuyến yên nhỏ hơn 1cm, u tuyến yên lớn (Macroadenoma) là u tuyến yên lớn hơn hoặc bằng 1cm.
Dựa theo tốc độ phát triển chia u tuyến yên thành hai nhóm: U tuyến yên phát triển chậm và U tuyến yên phát triển nhanh (aggressive pituitary adenoma).
PGS Hệ đang xem phim chụp hình ảnh khối u của bệnh nhân.
Dấu hiệu u tuyến yên
PGS.TS Đồng Văn Hệ cho biết: “ U tuyến yên thường không phải là ung thư và do đó không di căn đến các bộ phận khác của cơ thể. Tuy nhiên, khi tăng trưởng, chúng có thể chèn ép lên các thần kinh và mạch m.áu quan trọng.
Biến chứng nghiêm trọng nhất là tình trạng mất thị lực hoàn toàn xảy ra khi thần kinh thị giác bị hủy hoại nặng. Bản thân khối u hoặc việc cắt bỏ khối u có thể dẫn đến mất cân bằng nội tiết vĩnh viễn. Cần xử trí bằng liệu pháp bổ sung hormon”.
Người bệnh bị u tuyến yên phụ thuộc nhiều vào loại nội tiết tố khối u tiết ra, kích thước, vị trí, mức độ phát triển của khối u.
Nếu khối u tăng tiết prolactin khiến người bệnh bị mất k.inh n.guyệt, chậm k.inh n.guyệt, rối loạn k.inh n.guyệt, vô sinh, tiết sữa ở vú (mặc dù không có thai, không có kinh).Một số người đi chữa vô sinh nhiều năm mới phát hiện bị u tuyến yên tăng tiết prolactin. Người bệnh nam giới có thể bị giảm ham muốn t.ình d.ục, giảm hoặc mất cương, bất lực.
Tăng tiết nội tiết tố tăng trưởng GH (growth hormone) gây cho người bệnh xuất hiện nhiều rối loạn như to đầu chi, mặt to, trán rộng, trán dô, cằm rộng, môi dày, da thô, bàn chân và ngón chân to (người bệnh không tìm được giầy vừa chân), bàn tay và ngón tay to (không đeo được nhẫn)…
U tuyến yên tăng tiết ACTH gây bệnh Cushing. Người bệnh thường có dấu hiệu tăng cân, vết rạn da ở bụng, đùi, tay… cơ nhẽo, bụng to, tay chân nhỏ.
Trường hợp khối u tuyến yên không tăng tiết chèn ép tế bào tuyến yên lành làm suy tuyến yên, giảm tiết các nội tiết tố gây các dấu hiệu như bất lực, vô sinh, rụng lông, mất ngon miệng, mệt mỏi, da khô, chậm phát triển hay chậm dậy thì ở t.rẻ e.m…
Một số trường hợp c.hảy m.áu trong u tuyến yên có thể gây dấu hiệu suy tuyến yên cấp với các dấu hiệu suy tuyến yên xuất hiện nhanh, đau đầu nhiều, đau đầu dữ dội, nhìn mờ nhanh. Suy tuyến yên do u tuyến yên c.hảy m.áu là một cấp cứu ngoại khoa thần kinh cần phải được xử trí nhanh, đúng và kịp thời.
Khối u tuyến yên nằm ngay ở hố yên, phía dưới giao thoa thị giác nên khi u lớn sẽ làm cho người bệnh bị nhiều rối loạn nhìn như nhìn mờ, bán manh. Khi bị bán manh, người bệnh chỉ nhìn thấy hình ảnh ngay phía trước mặt, không nhìn được vật ở phía bên ngoài thái dương (bán manh thái dương), hoặc không nhìn thấy vật ở phía trong (bán manh phía mũi).
số người bệnh nhận thấy được dấu hiệu bán manh, một số chỉ được bác sĩ phát hiện khi khám bệnh.
Ngoài ra, khi u chèn ép trong sọ gây tăng áp lực trong sọ như đau đầu, nôn, buồn nô, rối loạn ý thức… thậm chí hôn mê.
Theo Trí Thức Trẻ
U tuyến yên không phải là ung thư
PGS.TS. Đồng Văn Hệ – Phó Giám đốc Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức, Giám đốc Trung tâm Phẫu thuật Thần kinh và Chủ tịch Hội phẫu thuật thần kinh Asean – cho biết, u tuyến yên thường không phải là ung thư và không di căn đến các bộ phận khác trong cơ thể.
PGS.TS. Đồng Văn Hệ – Chủ tịch Hội phẫu thuật thần kinh Asean, Giám đốc Trung tâm Phẫu thuật Thần kinh, Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức xem phim chụo X-quang của bệnh nhân. Ảnh: BVCC
Theo PGS.TS. Đồng Văn Hệ, bệnh lý u tuyến yên thường hay gặp ở người trưởng thành. Nhiều nghiên cứu chỉ ra cứ 10 người trưởng thành thì có 1 người bị u tuyến yên. Phần lớn những khối u tuyến yên rất nhỏ, không có triệu trứng lâm sàng hoặc không bao giờ có dấu hiệu gì và không cần điều trị.
Vì thế, người có u tuyến yên phải điều trị chiếm tỷ lệ thấp. Khối u tuyến yên chiếm 25% khối u trong sọ được phẫu thuật.
PGS.TS. Đồng Văn Hệ khẳng định: U tuyến yên thường không phải là ung thư nên không di căn đến các bộ phận khác của cơ thể. Tuy nhiên, khi tăng trưởng, chúng có thể chèn ép lên các thần kinh và mạch m.áu quan trọng.
Khối u phát triển sẽ dẫn đến tình trạng mất thị lực hoàn toàn, thần kinh thị giác bị hủy hoại nặng. Bản thân khối u hoặc việc cắt bỏ khối u có thể dẫn đến mất cân bằng nội tiết vĩnh viễn. Trong trường hợp này, người bệnh có thể được điều trị bằng liệu pháp bổ sung hormon.
Hiện, có nhiều phương pháp đang được sử dụng để điều trị u tuyến yên. Khi khối u gây chèn ép thần kinh thị giác, người bệnh sẽ được chỉ định phẫu thuật để cắt bỏ khối u.
Với đa số trường hợp, u tuyến yên được cắt bỏ qua đường mũi hoặc qua các xoang. Tuy nhiên, một số u không thể phẫu thuật được qua các đường trên mà phải mổ cắt bỏ u xuyên qua sọ.
Xạ trị được sử dụng để giảm thể tích khối u. Có thể phối hợp xạ trị với phẫu thuật hoặc sử dụng xạ trị đơn độc ở những bệnh nhân không thể phẫu thuật.
Ngoài ra, người bệnh có thể sử dụng các loại thuốc sau giúp giảm thể tích khối u như: Bromocriptine hoặc cabergoline là trị liệu đầu tay cho các khối u tiết prolactin.
Các thuốc này sẽ giúp giảm lượng prolactin và làm teo nhỏ khối u; Octreotide hoặc pegvisomant đôi khi được dùng cho các khối u tiết hormone tăng trưởng (GH), đặc biệt khi việc phẫu thuật ít có khả năng chữa khỏi.
Để giúp người dân hiểu rõ hơn về các bệnh lý u não, ngày 28/3 tới, Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức sẽ tổ chức khám và tư vấn miễn phí bệnh lý u não với chủ đề “Chẩn đoán và điều trị các bệnh lý u não”.
Đến với chương trình, người dân sẽ được khám và tư vấn miễn phí cùng các chuyên gia hàng đầu về thần kinh nhằm phát hiện sớm và có phương pháp điều trị kịp thời các bệnh lý như: U màng não, U thần kinh đệm, U tuyến yên, U sọ hầu, U nền sọ.
Đặc biệt, Bệnh viện sẽ miễn phí chụp MRI/Cộng hưởng từ cho 10 người đầu tiên đăng ký.
U tuyến yên là một trong 4 loại u trong sọ hay gặp nhất (u di căn não, u màng não, u tế bào thần kinh đệm và u tuyến yên), phát triển từ tế bào tuyến yên. Đây là u lành tính, phát triển chậm. U tuyến yên nằm ở hố yên (ở nền sọ ngay phía sau gốc mũi). Tuyến yên tiết nhiều nội tiết tố quan trọng điều khiển nhiều tuyến nội tiết khác của cơ thể.
Theo viettimes.vn
